سالگرد زمين لرزه رودبار

در زماني كه اينجانب مشغول تحصيل در دوره فوق ليسانس ژئوفيزيك دانشگاه تهران بودم و همزمان با برگزاري امتحانات آخر ترم و نيز همزمان با برگزاري مسابقات جام جهاني فوتبال كه در سالن تلويزيون كوي اميرآباد دانشگاه تهران مشغول تماشاي فوتبال بوديم و دقيقا راسساعت سي دقيقه بامداد روز پنجشنبه سي و يكم خرداد مصادف با روز چهاشنبه بيستم ژوئن هزارو نهصد و نود ساعت بيست و يك زمين لرزة مهيبي با بزرگي تقريبي 3/7= Mb و7/7 = Ms

در استانهاي گيلان و زنجان روي داد كه سبب ويراني عمده در شهرهاي منجيل ، رودبار، لوشان و مناطق طارم در استان زنجان گرديد. حداكثر شدت اين زمين لرزه در ناحيه منجيل حدود ده برآورد گرديد. گسلش زمينلرزه اي در سه تكه ي گسسته و با درازاي 80 كيلومتر گستره موثر برآورد و با سازو كار راستالغز چپگرد نزديك 60 سانتي متر برآورد گرديد. بيشترين شتاب افقي و قائم كه از زلزله رودبار ثبت شد در دستگاه شتابنگار آب بر بود كه در فاصله حدود 10 يلومتري گسل زمينلرزه قرار گرفته بود. حداكثر شتاب افقي شتابنگاشت به دست آمده حدود حدود شصت و پنج صدم بود.؛

اين زلزله در منطقه اي روي داد كه داراي انواع ساختمانهاي مختلف و همچنين سازه هاي مهمي نظير سد ، سيلو، نيروگاه و برجهاي آب بود. در منطقه گيلان و زنجان خصوصاً در بخش زنجان و همچنين در ناحيه شرق منطقه زلزله زده نظير كليشم، ساختمانهاي خشت و گلي يا سنگي متداول در ساير روستاهاي ايران با سقف هاي سنگين فراوان است. اين قبيل ساختمانها عموماً در اثر زمينلرزه خسارات شديد ديده و ويران شده بودند.
ساختمانهاي با مصالح بنايي مركب از ديوارهاي آجري و سقف هاي ساخته شده از تير آهن و طاق ضربي بيشتر در داخل شهرهاي زلزله زده موجود بوده است و اين نوع ساختمانها بر حسب نوع ملات و نحوه اجراي كار و كاربرد كلاف بتن آرمه و يا عدم اجراي كلاف واكنشهاي متفاوتي از خود نشان داده بودند. تلفات جاني اين زمينلرزه چهل هزار كشته و 60000 مجروح برآورد گرديده است.
روح تمامي شان شاد.

زلزله رودبار بي ترديد تاثير گذار ترين زمين لرزه در عرصه مهندسي زلزله و اهميت آن در ساخت و ساز در كشورمان بود. دستاوردهاي اين زمين لرزه دستاوردهاي بسيار گرانبهائي بود كه از آن جمله مي توان شكل گيري مراكز تحقيقاتي و پژوهشي در كشور؛ اعزام دانشجويان دكتري به خارج در زمينه تحصيل در رشته ژئوفيزيك و زلزله ؛ نگرش جدي و اساسي به آئين نامه ها و رويكرد جدي مسئولين كشور به امر زلزله و اهميت دادن به آن و موارد مهم و فراوان ديگري را نام برد. زمين لرزه رودبار از نظر ميزان تلفات يكي از فاجعه بارترين زمين لرزه هاي ايران زمين بوده كه بدليل ساخت و سازهاي غير اصولي تلفات جاني بيشماري را بهمراه داشت. جاي آن دارد كه مسئولين محترم و رسانه هاي اطلاع رساني به شرحي از زمين لرزه رودبار بپردازند و نگذارند كه اين رخداد دهشتناك فراموش شود. درس گرفتن از گذشته و ياد آوري رخداد هاي مهم لرزه اي عزم ما را در نگرش فني و مهندسي به ساخت و ساز اصولي و جدي گرفتن عمليات نظارت و اجرا و رعايت آئين نامه ها جزم نموده و باعث كاهش عوارض زيانبار زمين لرزه خواهد شد؛ بياد بياوريم كه زلزله هائي از اين قبيل در كشور هائي كه بخوبي اصول مهندسي ساخت و ساز را رعايت مي كنند تلفات بمراتب كمتر و كمتري را بهمراه دارند؛ شايد ديدگان اشك آلود و غمزده كودكان معصوم كه والدينشان را در اين زلزله از دست دادند ؛ شايد چهره هاي غم زده مادران كه كودكان خود را در اين زلزله از دست دادند ؛ شايد روح شكسته و غمگين پدران تنها كه زن و فرزندانشان را ازدست دادند؛ ما را در انجام رسالت مهم خود در زمينه توسعه فرهنگ زندگي با زلزله جدي تر نمايد؛